Kronika PZKO Błędowice tom IV (2001-2003)

2002 MIJA 70 ROCZNICA TRAGICZNEJ ŚMIERCI ŻWIRKI I WIGURY ~~@[]~§l) Ot! Niedziela, 11 września ziemią. Ocalał tylko zakopany 1932 roku. Ludzie z zaolziań- pod ziemią głaz. skiego Cierlicka wybierają się Gdy skończyła się okupacja, do kościoła. MaUonkowie . Helena i JózefSteblowie mo- STRAZNIKIEM PAMIĘCI tocyklem. Uczestnicy mszy są o Żwirce i Wigurze stał się pogrążeni w modlitwie, gdy przede wszystkim JÓzefStebel. rozlega się potężny huk. Z krwi i kości Polak, bibliofil, Wszyscy wpopłochu wybie- później działacz Polskiego gają. Widaćpojedynczych lu- Związku Kulturalno-Oświato­ dzi spieszących w stronę Ko- wego. Przed kilkudziesięciu ścielca. Steblowie, .którzy tam laty wspominał na łamach cze– mieszkają, wskakują na sio- skocieszyńskiego "Zwrotu": dełka . W odległości mniej "Składaliśmy kwiaty na miej– więcej dwustu metrów od ich scu katastrofy. Była jesień 1947 domu widzą w zagajniku dwa - roku. Z lasu wychodzi trzech pa– złamane świerki, a pod nimi nów z ogromnym wieńcem. Byli szczątki samolotu i dwa ciała. to przedstawiciele aeroklubu z *** Brna, którzy dowiedzieli się zpra- Nic nie wskazywało ria to, sy o spotkaniu na Kościelcu. Do– że wydarzy si!( katastrofa. Gdy . nieśli . nam, że rzeźba Pelikana Franciszek Zwirko i Stani- przetrwała szczęśliwie wojnę· sław Wigura wsiadali do (. ..) Nie było się co zastana– dumypolskiego lotnictwa, sa- wiać. Planowany przed wojną molotu RWD-6, było wpraw- pomnik przyjaźni musi stanąć w dzie wietrzno, ale raczej po- lesie na miejscu kaplicy. Robot– godnie. Mieli polecieć przez nicyfabryki goleszowskiej da'ro– Ostrawę do Pragi, gdzie mo- wali nam wagon cementu, a stu– gli się spodziewać serdeczne- denci gimnazjum czeskocieszyń­ go przyjęcia. Dzięki zwycię- skiego wybudowali fundamenty stwu w Challenge'u - najwięk- pod pomnik. Emeryt górniczy szych na świecie samoloto- Franciszek Halama z Gerlicka wych mistrzostwach - zyskali zbudował cokół. Potemprzywie– zasłużoną sławę. ziono rzeźbę· Przyjechał imistrz Około godziny dziesiątej Pelikan z Ołomuńca. O podnie– wiatr zmienił sięjednak niespo- sienie ciężkiej figury na siedm/o– dziewanie w wichurę. Gdyprze- metrowy cokół postarali się ro– latywali nad iaolziańskim Cier- botnicy huty trzynieckiej". lickiem, była to już trąba po- Dalszy krok zrobili młodzi wietrzna. Złamała skrzydło sa- z klubu, któremu nadali sym– molotu i RWD runął na ziemię, boliczną nazwę "Ikar". Otrzy– ścinając niczym brzytwą drzewa. mali do dyspozycji byłą biblio- J. Stebel wiedział, kim tekę i pracownię pana Józefa. byli polegli Za sprawą głównie Józefa i Ja~a Przywarów oraz L.eszka NA KOŚCIELECKłM Kotuli udało się zgromadzić WZGÓRZU sporo materiałów o Żwirce i . Wigurze oraz o cierlickiej tra- F. Zwirko zasłynął w Europie gedii. Posłużyły do przygoto– i w świecie dzięki mistrzow- wania stałej wystawy. Wzbu– skiemu opanowaniu techniki dziła od razu zainteresowanie. pilotażu, żyłce sportowej i od-, 15 czerwca 1980 roku wpisała wadze. S. Wigura należał na- się do księgi zwiedzających tomiast, razem z Rogozińskim ponadosiemdziesięcioletnia i Drzewieckim, do czołówki wówczas Wanda Wigura– polskich konstruktorów, twór- Budkowska, siostra współ­ ców słynnej serii samolotów twórcy erwudziaków. Nie brak RWD. Wzięła nazwę właśnie też w księdze nazwisk wielu od tej trójki. Pogrzeb triumfatorów wybitnych przedstawicieli Challenge'u miał manifesta- świata kultury, nauki, polityki ... Po ,,Aksamitnej Rewolucji" stanął na Kościelcu, przy wy– datnej pomocy finansowej na– sze8.0 kraju, okazały Dom Pol– ski Zwirki i Wigury. Niewiele jest wycieczek na Zaolzie, któ– rych by tam nie prowadzono. Pamięć tamtejszych miesz– kańców o polskich lotnikach jest wzruszająca i zmusza do ref1~ksji. Obaj byli "nie~tela" - F. Zwirko urodził się w Swie– cianach na Wileńszczyźnie, S. Wigura w Warszawie. Ich cia– ła spoczęły na warszawskich I Powązkach. Dla Zaolzia zasług nie mieli żadnych . Stali się tamjednak symbo– lem polskiej tożsamości naro– dowej. Symbolem więzi Z:aol– ziaków z polską Macierzą. Ich KULT ROZPRZESTRZENIŁ SIĘ zres:z;tą także w polskiej czę­ ści Sląska Cieszyńskiego. Maria Wardasówna poświę­ ciła im powi~ść "Zew prze– stworzy". Powstają o nich wciąż nowe utwory; niekiedy o dużej sile ekspresji . . W "Monologach Ikara ", które wyszły spod pióra beskidz– kiego samotnika, Kazimierza J. Węgrzyna, znajdujemy na przy– kład takie oto strofy: tu naszych marzeń skrzydła potrzaskane leżą legendą na cierlickiej gó– rze a od południa ku granicy lecą nasze tęsknoty na świetlistej chmurze iponad Olzą nasżego rozdarcia ponad Rotundę i Wzgórze Zamkowe płyną wzruszenia aby znów się polskim takjak przestrzenią nacieszyć słowem Śląsk Cieszyński stał się jakby drugą "małą ojczyzną" F. Żwirki i S. Wigury. Zmie– niają się pokolenia, a ich kult trwa i obrasta coraz to nowy– mi warstwami legendy... , ROBERT DANEL cyjny charakter. Wkrótce po- ---------- tern zawiązał się komitet bu– dowy pomnika Żwirki i Wigu– ry. Pierwszy pamiątkowygłaz, który ustawiono na miejscu katastrpfy, wykonał K~mie­ niarz Smiłowski z Gnojnika. Potem zbudowano skromną kaplicę. Starania o wzniesie– nie pamiątkowego obelisku podjęli natomiast członkowie bmeńskiego aeroklubu. Rzeź­ bę wykonał Alojzy Pelikan z Ołomuńca, ale do jej odsłonię­ cia nie doszło. Z powodu po– garszających się stosunków między Warszawą a Pragą, a następnie wojennej pożogi. W czasie wojny Niemcy zrównali miejsce pamięci z UROCZYSTOŚCI ROCZNICOWE W 70 rocznicę tragicznej śmierci Franciszka Żwirki i Sta– n~sława Wigury, 14 września odbędą się uroczystości na "Zwirkowisku" w Cierlicku na Zaolziu. O godz. 11 rozpocz– nie je polowa msza św. połączona z apelem poległych i skła­ daniem wieńców i kwiatów pod pomnikiem lotników. Na– stępnie uczestnicy przejdą do Domu Polskiego. Po południu (od godz. 13 .30) na Kościelcu zaplanowa– ny jest pokaz pilotażu, paradny przelot zabytkowych samo– lotów, skoki spadochronowe i pokaz modeli latających . W Domu Polskim będzie można obejrzeć wystawę okoliczno– ściową i zwiedzić stałą ekspozycję "Zwycięzcy Przestworzy". Głównym organizatorem uroczystości jest Koło PZKO v.: Cierlicku-Kościełcu we współpracy z Radą Gminy. Autobusy do Cierlicka będą kursowały z dworca w Cze– skim Cieszynie, przystanek nr 4 (o godz. 8 .35, 8.45 , 9.10, 10.00) . (mrc) 428 a